Η ανάγνωση στο Βυζάντιο
Το Βυζάντιο, σε αντίθεση με τη Δύση, εξαφανίστηκε κάτω από την οθωμανική επέλαση παρασύροντας μαζί του τον ελληνικό Μεσαίωνα: μας είναι γνωστό αποκλειστικά από τις γραπτές μαρτυρίες που άφησαν οι συγγραφείς του. Αλλά τα έργα τους συντέθηκαν για ένα αναγνωστικό κοινό, που τα είχε για προσωπική του χρήση. Εξού και η ανάγκη να καθορίσουμε τον βυζαντινό αναγνώστη: ποια είναι η κοινωνική του θέση, ποια η στάση του απέναντι στο βιβλίο, ποιες οι ικανότητες και ποιες οι δυνατότητες να οικειοποιηθεί το γραπτό κείμενο; Ποια είναι η πνευματική του προετοιμασία; Ποιος διάβαζε στο Βυζάντιο; Πώς γινόταν η ανάγνωση; Υπήρχαν δίκτυα κυκλοφορίας του βιβλίου, συγκεντρώσεις ανάγνωσης από κοινού; Διάβαζαν δυνατόφωνα ή χαμηλόφωνα; Υπήρχαν διαφορές ανάμεσα στους αναγνώστες ανάλογα με την κοινωνική τους προέλευση; |