Συγγραφέας: Άντρος Παυλίδης
ECE INVESTMENTS ΗΛΙΑΣ ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ 2023
Η αντιπαράθεση και σύγκρουση μεταξύ των ανθρώπων, ο πόλεμος δηλαδή, υπήρξε ένα διαχρονικό χαρακτηριστικό στην παγκόσμια ιστορία. Δεν υπάρχει ουδεμία εποχή κατά την οποία να μην είχε διεξαχθεί κάπου ένας πόλεμος, μεγαλύτερος ή μικρότερος. Μάχες διεξήγοντο για διάφορους λόγους. Κατά την αυγή της Ιστορίας, απλά επειδή κάποιοι είχανε κάτι που το θέλανε και κάποιοι άλλοι. Αργότερα και άλλοι λόγοι έδιναν αφορμές για πολέμους, όπως θρησκευτικοί και ιδεολογικοί, οι έλεγχοι πλουτοπαραγωγικών πηγών κλπ. Τέτοιοι λόγοι ισχύουν ως σήμερα.
Έτσι, ήδη από τα πολύ αρχαία χρόνια είχε προκύψει και η ανάγκη των λαών για άμυνα. Μια ανάγκη που προϋπέθετε όχι μόνο ύπαρξη στρατών και όπλων αλλά και κτίσιμο οχυρών που θα προστάτευαν πόλεις ή να ήλεγχαν περιοχές. Οι πόλεις περιβάλλονταν από ισχυρά τείχη, ενώ φρούρια κτίζονταν σε στρατηγικά σημεία. Αυτή η ανάγκη για ύπαρξη τειχών, πύργων και φρουρίων υφίστατο μέχρι τα Μεσαιωνικά Χρόνια, ακόμη και αργότερα, οπότε νέες εφευρέσεις και νέες πολεμικές δυνατότητες -όπως η χρήση πλέον του κανονιού από τον 15ο αιώνα και εξής- κατέστησαν αυτού του είδους τα αμυντικά έργα ξεπερασμένα. Και τελικά εγκαταλείφθηκαν. Άλλα διαλύθηκαν και χάθηκαν, άλλα σωριάστηκαν σε ερείπια, άλλα δεν είναι παρά τουριστικά αξιοθέατα και ως ένα βαθμό ιστορικές μαρτυρίες.
Αυτή η ανάγκη ύπαρξης οχυρωματικών έργων υφίστατο και στην Κύπρο ήδη από τα Προϊστορικά Χρόνια. Η Κύπρος, ευρισκόμενη σε μια καίρια γεωγραφική θέση, μεταξύ τριών ηπείρων, αλλά και μεταξύ αντίπαλων δυνάμεων (όπως για παράδειγμα στο σημείο επαφής της χριστιανικής δύσης και της ισλαμικής ανατολής), υπήρξε μεταξύ άλλων και στόχος. Πολύ πιο πριν, κατά την Αρχαιότητα, ο πλούτος του νησιού ήταν ο στόχος. Εάν η Κύπρος βρισκόταν σε κάποιο άλλο σημείο του πλανήτη -στη μέση του Ινδικού ωκεανού για παράδειγμα, όπως οι Σεϋχέλλες- δεν θα ήτανε στόχος. Αλλά και δεν θα ήτανε ούτε και χώρος διακίνησης πολιτισμού και ιδεών και δεν θα είχε βιώσει την τόσο πλούσια και πολυσύνθετη ιστορική της πορεία.
Ανάμεσα σε άφθονα ίχνη, που άφησε στο νησί αυτή η μακρά πορεία, περιλαμβάνονται και πολλά αμυντικά έργα -τείχη, φρούρια, πύργοι. Τα περισσότερα και πλέον εντυπωσιακά τούτων είναι (όπως είναι και φυσικό) τα νεώτερα, εκείνα των περιόδων της Φραγκοκρατίας (1192-1489) και της Βενετοκρατίας (1489-1570). Κι απ' αυτά πάλι σώζονται μόνο περίπου τα μισά, ενώ άλλων υπάρχουν ελάχιστα ή και καθόλου ίχνη.
Το έργο αυτό εξετάζει και παρουσιάζει όλα τα φρούρια και οχυρά της Κύπρου, όσα υπήρξαν, από την αυγή της Ιστορίας και εξής. (Από την εισαγωγής της έκδοσης)
